Titus Brandsma

De persoonlijkheid van de in 1985 zaligverklaarde Friese mysticus, hoogleraar en verzetsman was van een intrigerende complexiteit. Titus Brandsma paarde lichte ijdelheid, een neiging tot opvliegendheid, overtrokken energie en politieke naïveteit aan ware naastenliefde, pretentieloze vroomheid, opvallende daadkracht en grote morele moed. Hij combineerde sterk tijdgebonden ideeën met verrassend moderne opvattingen. Zo gingen bij hem een voorkeur voor de autoritaire staatsvorm, gehoorzaam vasthouden aan een starre kerkelijke moraal en een negatieve theologische kijk op het jodendom hand in hand met verlichte ideeën over de journalistiek, een nieuwe visie op het godsbegrip en het publiekelijk verwerpen van elke vorm van antisemitisme in Hitler-Duitsland. Tot deze conclusie komt Ton Crijnen in een diepgravende, maar zeer leesbare biografie van Titus Brandsma die, wegens zijn verzet tegen het nazisme, in Dachau de dood vond. Op grond van een andere kijk op het bronnenmateriaal en op basis van nieuwe documentatie rekent de auteur af met hagiografische misvattingen die het beeld van ‘Pater Titus’ te lang hebben vertroebeld. Wat overblijft is een mens van vlees en bloed die ons juist daardoor aanspreekt en de moderne tijd verrassende dingen te zeggen heeft.

Ton Crijnen (1942) is historicus en journalist. Hij schreef voor dag- en weekblad De Tijd en dagblad Trouw, onder meer over religieuze onderwerpen. Van zijn hand verschenen de boeken De Baader Meinhofgroep (1975) en Nieuwe moslims, veertien portretten van tot de islam bekeerde autochtone Nederlanders en Vlamingen (1999).